De Fruitigste gastvrijheid voor de bij
Steeds meer fruittelers schenken op hun bedrijf aandacht aan gastvrijheid voor bijen! De telers zaaien speciale bloemenmengsels en maken schuilplaatsen voor nestelende bijen. Om deze gastvrijheid te stimuleren heeft onze partner de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) het initiatief genomen voor het Gelderse project “De fruitigste gastvrijheid voor de bij”. In dit project hebben Gelderse fruittelers met een aantal partijen samen gewerkt aan kennisdeling, kennisontwikkeling, gastvrijheid voor wilde (solitaire) bijen op fruitteeltbedrijven en aan omgevingscommunicatie. De proeftuin was op verschillende manieren betrokken bij dit project. Het project is inmiddels afgerond maar we blikken graag even terug.
Symposium Gastvrij voor de bij op 3 juli 2019
Één van de activiteiten binnen het project was een inspirerend bijensymposium op Proeftuin Randwijk. Dit heeft plaatsgevonden op 3 juli 2019. Ruim 80 fruittelers, beleidsmakers en andere beroepshalve geïnteresseerden waren aanwezig.
Naast presentaties van deskundigen hebben de aanwezigen tijdens een rondleiding op de proeftuin kennis genomen van wat telers doen en kunnen doen om wilde bijen op de bedrijven de ruimte te geven.
Download hier de presentaties van het symposium:
Opening door Bert den Haan (vice voorzitter NFO): Klik hier
Presentatie David Kleijn (WUR): klik hier
Presentatie Frens Pries (InHolland / Hogeschool Van Hall Larenstein): klik hier
Presentatie Karin Winkler (WUR): klik hier
Presentatie Frans Pladdet (Stichting Groenkeur): klik hier
Workshops voor fruittelers
Binnen het project zijn ook drie bijeenkomsten (workshops) gehouden voor de 8 deelnemende telers. Deze workshops stonden onder leiding van onderzoekers van WUR. Daarnaast waren ook vertegenwoordigers van de NBV en de Fruitmotor aanwezig en beschikbaar om hun kennis te delen.
De eerste workshop was informatieve startbijeenkomst waarin algemene kennis over bijen aan de orde kwam (Lees hier een artikel over deze bijeenkomst)
De tweede workshop was een boomgaardbijeenkomst bij één van de deelnemers over maatregelen op de bedrijven.
De derde bijeenkomst was gericht op kennis over plantmateriaal etc. geschikt voor bijen.
Bijenvriendelijke maatregelen
Zowel telers van hardfruit als zachtfruit doen mee aan dit project. De 8 deelnemende fruitteeltbedrijven en Proeftuin Randwijk hebben onder leiding van Karin Winkler en andere onderzoekers van WUR maatregelen genomen om de gastvrijheid voor wilde bijen te bevorderen. Voortbouwend op ervaringen uit andere projecten (o.a. Kennisimpuls bestuivers) is een concept ontwikkeld, om binnen de boomgaarden kleine eilanden, “stepping stones” van voedzelvoorziening, nestelgelegenheid of overwinteringsplaatsen aan te leggen.
Hierbij is rekening gehouden met het verschil in actieradius van de verschillende wilde bestuivers en het principe van landschapscompletering, dat ervan uit gaat dat voor het volbrengen van de levenscyclus van bijen verschillende hulpbronnen nodig zijn.
De genomen maatregelen waren o.a. gericht op verlengen van de bloeiboog van gewassen die bijen nodig hebben om stuifmeel te kunnen verzamelen. Denk hierbij aan het planten van bollen en het planten van bomen en struiken die aantrekkelijk zijn voor bijen en aan het creeren van extra schuilplaatsen voor nestelende bijen.
Enkele voorbeelden:
– Er is bijenhuisvesting (met name metselbijenkasten) geplaatst voor kleinschalige extensieve huisvesting.
– Er zijn vroeg bloeiende bollen geplant (zoals krokus, narcis, blauwe druif).
– Er zijn vroeg bloeiende struiken geplant zoals hazelaar, katwilg en gele kornoelje.
– Er zijn kruidenmengsels gezaaid (mengsel 1342 Fruitmotor en 1558 Noorderbos Blauwe Bessen).
– Er zijn diverse plantensoorten geplant zoals rolklaver, brunel en smalle weegbree.
Promotie van het “bijenvriendelijke karakter van de fruitteeltsector en de regio Rivierenland
Door de NFO is promotiemateriaal ontwikkeld en verspreid om zichtbaar en herkenbaar te maken wat Gelderse fruittelers voor de bijenpopulaties doen.
Er zijn brochures gedrukt die o.a. zijn uitgedeeld aan fruittelers die huisverkoop hebben en die uitgedeeld zijn tijdens evenementen. Voor wie wil zijn deze brochures tegen vergoeding van verzendkosten verkrijgbaar bij de NFO.
Er is ook een informatief “stoepbord” ontwikkeld dat voor diverse doeleinden te gebruiken is. 15 fruittelers in Gelderland, die regelmatig meedoen met open dagen, en/of een winkel aan huis hebben, hebben dit ‘stoepbord’ ontvangen. Het ontwerp van het stoepbord is eveneens op A4 formaat geprint, zodat het ook als flyer kan worden ingezet.
Ook dit materiaal is tegen vergoeding te bestellen bij de NFO.
De deelnemende fruittelers aan dit project hebben net als Proeftuin Randwijk een zgn. “veldbord “voor hun bedrijf ontvangen waarmee ze kunnen laten zien dat ze gastvrij zijn voor de bij.
In een filmpje lieten de fruitigste meisjes zien hoe gastvrij Nederlandse fruittelers zijn voor bijen. Het filmpje is via facebook door meer dan 300.000 unieke kijkers bekeken.
Terugblik door het Fruitpact:
Het Fruitpact maakt dit mooie filmpje met een terugblik op het project: YouTube filmpje Fruitpact: Project Fruitigste gastvrijheid voor de bij
Bert den Haan, fruitteler in Kerk-Avezaath: ‘Voor mij is het verrassende resultaat dat we toch veel meer soorten wilde bijen in de boomgaard hebben gekregen. Dat had ik totaal niet verwacht.’